تست اوریک اسید یکی از آزمایش‌های تشخیصی مهم در حوزه پزشکی است که میزان اوریک اسید خون فرد را اندازه‌گیری می‌کند. این آزمایش نقش حیاتی در شناسایی و مدیریت بیماری‌های مرتبط با سطح این ماده، از جمله سنگ کلیه و نقرس، دارد. اطلاع از وضعیت اوریک اسید در خون می‌تواند به پزشکان کمک کند تا تشخیص دقیق‌تری داشته و برنامه‌ریزی بهترین روش‌های درمانی را انجام دهند.
شناخت اوریک اسید
اوریک اسید حاصل شکستن بازهای پورین در بدن است که جزو اجزای ساختاری دی‌ان‌ای و رنان‌ها محسوب می‌شود. پورین‌ها در مواد غذایی مختلف، مانند گوشت قرمز، ماهی و غذاهای دریایی، حضور دارند. این ماده زاید پس از تولید در بدن، حدود ۷۰٪ توسط کلیه‌ها تصفیه و دفع می‌شود و حدود ۳۰٪ دیگر از طریق روده دفع می‌گردد.
در حالت طبیعی، وجود مقداری اوریک اسید در خون کاملاً عادی است، اما مشکل زمانی شروع می‌شود که مقدار این ماده از حد طبیعی بالاتر رود. افزایش اوریک اسید در خون، به‌خصوص زمانی که از حد طبیعی فراتر رود، تحت عنوان هایپر اوریکمی شناخته می‌شود. این وضعیت می‌تواند به علل و شرایط مختلفی مرتبط باشد و عوارض جدی برای سلامت فرد ایجاد کند.
دلایل بروز هایپر اوریکمی
برخی از عوامل و بیماری‌های منجر به افزایش سطح اوریک اسید در خون عبارتند از:
- بیماری‌های کلیوی و کاهش عملکرد آن‌ها
- سرطان‌های خون و فرآیندهای درمانی مرتبط با آن‌ها، مانند پرتو درمانی و شیمی‌درمانی
- مشکلات متابولیک و ژنتیکی، مانند پرکاری تیروئید و پسوریازیس
- کم‌خونی‌های همولیتیک
- رژیم غذایی غنی از پروتئین و غذاهای پورین‌دار
- برخی داروها و مصرف داروهای خاص، مانند مدرها و داروهای ضد نقرس
در نتیجه، هایپر اوریکمی می‌تواند منجر به تشکیل بلورهای اوریک اسید در مفاصل و بافت‌ها شود، که در نهایت منجر به بروز نقرس می‌گردد. همچنین، این وضعیت خطر ابتلا به سنگ کلیه و تشدید مشکلات کلیوی را بالا می‌برد.
چه زمانی نیاز به آزمایش اوریک اسید است؟
تشخیص میزان اوریک اسید اغلب در موارد زیر صورت می‌گیرد:
- علائم نقرس مانند التهاب و ورم مفاصل، مخصوصاً در انگشتان پا، زانو یا مچ پا
- درد شدید و ناگهانی در پشت کمر و اطراف کلیه‌ها
- مشاهده خون در ادرار یا تکرر ادرار
- حالات تهوع و احساس بیماری عمومی
- در افراد تحت درمان‌های پرتودرمانی و شیمی‌درمانی، چون این درمان‌ها سلول‌های سرطانی را هدف قرار داده و می‌تواند منجر به افزایش طبیعی اوریک اسید شود
البته، این آزمایش در تشخیص نقرس به تنهایی کافی نیست و معمولاً باید همراه با نمونه‌برداری از مایع مفصل یا سایر آزمایش‌های تخصصی انجام شود.
آماده‌سازی قبل از آزمایش
برای انجام این آزمایش، معمولاً نیاز به ناشتا بودن نیست، اما بهتر است داروهای مصرفی خود را به پزشک اطلاع دهید چون برخی داروها می‌توانند سطح اوریک اسید را موقتاً تغییر دهند. نمونه‌گیری شامل گرفتن خون است، که در آزمایشگاه‌های معتبر توسط تکنسین‌های آموزش‌دیده انجام می‌شود.
تحلیل نتایج آزمایش اوریک اسید
نتایج آزمایش معمولاً در برگه جواب، در قالب بازه‌های نرمال ذکر می‌شود که ممکن است در آزمایشگاه‌های مختلف متفاوت باشد. بالا بودن سطح اوریک اسید می‌تواند نشان‌دهنده‌ی وضعیت‌هایی مانند:
- نقرس
- سنگ کلیه
- بیماری‌های متابولیک
- مشکلات کلیوی و کاهش کارکرد کلیه‌ها
- دیابت و مشکلات مغز استخوان
- رژیم‌های غذایی پر از پورین
همچنین، افزایش سطح این ماده می‌تواند در مواردی مرتبط با درمان سرطان باشد، چون فرآیند مرگ سلول‌های سرطانی منجر به آزادسازی مقادیر زیادی پورین می‌شود.
همچنین، پایین بودن مقدار اوریک اسید در خون ممکن است نشان‌دهنده‌ی مواردی نظیر بیماری ویلسون، تجمع سیستین، مصرف زیاد الکل، مشکلات کبدی یا کلیوی، و رژیم کم پورین باشد.
نکات مهم
- نقش در تشخیص نقرس: آزمایش اوریک اسید تنها نمی‌تواند به‌طور قطعی نقرس را تشخیص دهد، بلکه باید همراه با نمونه‌برداری از مایع مفصل و بررسی‌های بالینی دیگر انجام شود.
- پیشنهاد بهینه: برای کنترل بهتر وضعیت و پیشگیری از عوارض، این آزمایش به صورت منظم در طول فرآیند درمان و مدیریت بیماری‌های مرتبط توصیه می‌شود.
در صورت بروز هر گونه علامت یا کاهش و افزایش سطح اوریک اسید، حتماً با پزشک مشورت کنید تا بهترین روند تشخیص و درمان برای شما اتخاذ گردد. سلامت شما اهمیت زیادی دارد و مراقبت منظم می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند.
