WBC که مخفف White Blood Cells به معنای «گلبول‌های سفید خون» است، بخشی از سیستم ایمنی بدن را تشکیل می‌دهد. این گلبول‌ها با مقابله با عفونت‌ها، باکتری‌ها، ویروس‌ها و سایر عوامل بیماری‌زا، از بدن حفاظت می‌کنند. در این مقاله همراه ما باشید تا هر با هر آنچه که باید ازآزمایش WBC بداتید آشنا شوید
آزمایش WBC چیست؟
شمارش گلبول‌های سفید، به اندازه‌گیری تعداد گلبول‌های سفید (WBC) در خون اشاره دارد. گلبول‌های سفید که به آن‌ها لکوسیت نیز گفته می‌شود، نقش مهمی در سیستم ایمنی بدن دارند. این سلول‌ها در مغز استخوان تولید می‌شوند و در خون و بافت‌های لنفاوی یافت می‌شوند، که بخشی از سیستم دفاعی بدن است. زمانی که بدن آسیب می‌بیند یا بیمار می‌شود، گلبول‌های سفید از طریق جریان خون و بافت‌های مختلف به نقاط نیازمند رسانده می‌شوند و به مبارزه با عفونت‌ها و بیماری‌ها کمک می‌کنند.
وقتی عفونت یا بیماری دارید، بدن تولید گلبول‌های سفید بیشتری می‌کند تا با عامل بیماری‌زا مقابله کند، بنابراین تعداد این سلول‌ها در خون افزایش می‌یابد. برعکس، برخی بیماری‌ها می‌توانند تولید گلبول‌های سفید را کاهش دهند، که منجر به کاهش تعداد آن‌ها در خون می‌شود. از جمله این بیماری‌ها می‌توان به برخی انواع سرطان، HIV و بیماری‌های ویروسی اشاره کرد که به گلبول‌های سفید حمله می‌کنند. همچنین، مصرف داروهای شیمی‌درمانی ممکن است باعث کاهش تعداد گلبول‌های سفید گردد.
پنج نوع اصلی گلبول سفید عبارتند از:
- نوتروفیل‌ها
- لنفوسیت‌ها
- مونوسیت‌ها
- ائوزینوفیل‌ها
- بازوفیل‌ها
شمارش کلی گلبول‌های سفید، تعداد کل این سلول‌ها را در خون اندازه‌گیری می‌کند، در حالی که آزمایش تفاضلی خونی، میزان هر نوع خاص از گلبول سفید را جداگانه ارزیابی می‌نماید.
تعداد نرمال گلبول سفید
تعداد نرمال گلبول‌های سفید خون برای بزرگسالان به‌طور معمول بین ۴۰۰۰ تا ۱۱۰۰۰ در هر میکرولیتر خون است. با این حال، این مقدار می‌تواند بسته به شرایط فردی و سن متفاوت باشد. لازم به ذکر است که با توجه به تکنولوژی‌های موجود در هر آزمایشگاه یا کیت‌های مورد استفاده، این مقدار نرمال می‌تواند تغییر کند.
علائم بالا بودن گلبول‌های سفید
افرادی که دارای افزایش گلبول‌های سفید هستند، ممکن است علائمی شامل موارد زیر را تجربه کنند:
- خستگی
- تب و لرز
- درد بدن
- التهاب یا تورم در نواحی مختلف بدن
- کاهش وزن بدون دلیل مشخص
- درد یا سوزش در نقاط مختلف بدن
شرایط انجام آزمایش WBC
آزمایش WBC نیاز به آمادگی خاصی ندارد و شما می‌توانید بدون نیاز به ناشتا بودن و با نسخه پزشک به آزمایشگاه مراجعه کنید.
پایین بودن WBC در آزمایش خون چه مفهومی دارد؟
کاهش تعداد WBC یا لکوپنی (Leukopenia) به حالتی اطلاق می‌شود که تعداد گلبول‌های سفید خون از حد نرمال کمتر است. لکوپنی می‌تواند نشانه‌ای از ضعف سیستم ایمنی بدن باشد و به علل مختلفی از جمله بیماری‌های عفونی، اختلالات سیستم ایمنی، مصرف برخی داروها (مانند شیمی‌درمانی)، سوءتغذیه و اختلالات مغز استخوان رخ دهد.
علائم پایین بودن گلبول سفید
کاهش تعداد گلبول‌های سفید می‌تواند منجر به ضعف شدید سیستم ایمنی و افزایش خطر ابتلا به عفونت‌های شدید شود. علائم کمبود گلبول سفید عبارتند از:
- عفونت‌های مکرر یا شدید
- تب طولانی و غیرقابل توضیح
- التهاب لثه و دهان
- ضعف عمومی و خستگی زیاد
- درد یا ناراحتی در نقاط مختلف بدن
افزایش تعداد گلبول‌های سفید در بیماران سرطانی
در بیماری‌هایی مانند لوسمی (سرطان خون) یا لنفوم (سرطان غدد لنفاوی)، تعداد WBC ممکن است به‌طور قابل توجهی افزایش یابد. این افزایش معمولاً ناشی از تکثیر غیرطبیعی و کنترل‌نشده گلبول‌های سفید در مغز استخوان است.
از سوی دیگر، درمان‌های شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی که برای درمان سرطان‌ها به کار می‌روند، می‌توانند منجر به کاهش شدید تعداد WBC شوند. به همین دلیل، کنترل دقیق تعداد گلبول‌های سفید خون برای پزشکان بسیار مهم است؛ زیرا این تغییرات می‌تواند نشان‌دهنده واکنش بدن به بیماری یا درمان‌ها باشد.
شمارش گلبول‌های سفید چگونه انجام می‌شود؟
آزمایش شمارش گلبول‌های سفید (WBC) معمولاً بخشی از آزمایش شمارش کامل خون (CBC) است. برای این آزمایش، نمونه‌گیری خون از سیاهرگ در ناحیه آرنج یا پشت دست انجام می‌شود که حدود چند دقیقه به طول می‌انجامد. در کودکان و نوزادان، خون‌گیری با استفاده از لانست و جمع‌آوری خون با نوار آزمایش یا ویال کوچک صورت می‌گیرد.
روند آزمایش شمارش گلبول‌های سفید چیست؟
در طول این آزمایش، با استفاده از یک سوزن کوچک از رگ بازوی شما نمونه خون می‌گیرد. پس از وارد کردن سوزن، مقدار کمی خون در یک لوله آزمایش یا ویال جمع‌آوری می‌شود. در حین انجام، ممکن است کمی احساس سوزش در محل ورود سوزن داشته باشید.
برای کودکان، روش نمونه‌گیری ممکن است از پاشنه پا (در نوزادان و نوزادان شیرخوار) یا نوک انگشت یا بازو (در کودکان بزرگ‌تر) انجام گیرد. ارائه‌دهنده، محل را با الکل تمیز می‌کند و سپس با یک سوزن کوچک، پاشنه پا، نوک انگشت یا بازو را سوراخ می‌کند تا نمونه خون جمع‌آوری شود. پس از آن، محل را با بانداژ می‌پوشانند.
آیا نیاز به آمادگی خاصی برای این آزمایش دارید؟
برای این آزمایش، معمولاً نیازی به اقدامات خاصی نیست. با این‌حال، ممکن است لازم باشد قبل از آزمایش مصرف برخی داروها را متوقف کنید. لذا حتماً تمامی داروهای مصرفی خود را به ارائه‌دهنده خدمات درمانی اطلاع دهید. اما در صورت نیاز، هیچ دارویی را بدون مشورت پزشک قطع نکنید.
چه احتمالاتی درباره خطرهای آزمایش وجود دارد؟
خطرات این آزمایش بسیار کم است. پس از نمونه‌گیری، ممکن است در محل سوزن کمی درد، کبودی یا کبودی‌های خفیف ظاهر شود که به سرعت برطرف می‌شوند. در مورد نوزادان و کودکان، ممکن است هنگام فرو رفتن سوزن نیشگون گرفتگی یا کبودی کوچکی ظاهر شود، که معمولاً زود برطرف می‌شود.
نتایج آزمایش چه مفهومی دارد؟
نتایج آزمایش ممکن است به موارد زیر اشاره کند:
- افزایش تعداد گلبول‌های سفید (لکوسیتوز)، که می‌تواند نشان‌دهنده:
- عفونت
- بیماری‌های التهابی مانند آرتریت روماتوئید
- آلرژی
- لوسمی یا بیماری هوچکین
- آسیب‌های بافتی، سوختگی یا جراحی
- همچنین، استرس، سیگار کشیدن، واکنش‌های دارویی یا بارداری ممکن است باعث افزایش تعداد گلبول‌های سفید شوند، که نشان‌دهنده فعالیت بیشتر سیستم ایمنی است.
آیا پایین بودن گلبول سفید خطرناک است؟
کاهش تعداد گلبول‌های سفید می‌تواند خطر ابتلا به عفونت‌های مکرر و شدید را افزایش دهد، زیرا سیستم ایمنی به‌طور ضعیف‌تری عمل می‌کند و نمی‌تواند به‌طور مؤثری از بدن در برابر عوامل بیماری‌زا محافظت کند. در صورت مشاهده علائم لکوپنی و کاهش قابل توجه WBC، پزشک ممکن است درمان‌های حمایتی و تجویزی را برای تقویت سیستم ایمنی توصیه کند.
آیا بالا بودن گلبول سفید خطرناک است؟
افزایش تعداد WBC همیشه به معنای خطر نیست و می‌تواند یک واکنش طبیعی بدن به عفونت یا التهاب باشد. با این حال، در برخی موارد، تعداد بالای گلبول‌های سفید ممکن است نشان‌دهنده مشکلات جدی‌تری همچون بیماری‌های التهابی مزمن، واکنش‌های آلرژیک یا سرطان‌های خونی مانند لوسمی باشد. پزشک می‌تواند با توجه به نتایج آزمایش و علائم بالینی، تعیین کند که آیا درمان خاصی لازم است یا خیر.
بالا بودن گلبول سفید چه مفهومی دارد؟
بالا بودن تعداد WBC یا لوکوسیتوز (Leukocytosis) به حالتی اطلاق می‌شود که تعداد گلبول‌های سفید خون از حد نرمال فراتر می‌رود. افزایش گلبول‌های سفید ممکن است نشانه‌ای از عفونت‌های باکتریایی، ویروسی، استرس فیزیکی یا روحی، بیماری‌های التهابی، برخی سرطان‌ها (مانند لوسمی) و مشکلات سیستم ایمنی باشد.
کلام آخر
آزمایش شمارش گلبول‌های سفید خون (WBC) ابزاری مهم برای ارزیابی سلامت سیستم ایمنی و تشخیص مشکلات احتمالی است. توجه به نتایج این آزمایش و مشاوره با پزشک می‌تواند به شما در مدیریت بهتر وضعیت سلامت‌تان کمک کند.
