کلسترول خون یکی از ضروی‌ترین موادی است که باید در خون وجود داشته باشد. اما مقادیر زیاد این ماده ممکن است مشکلات بسیاری برای افراد ایجاد کند. شما می‌توانید با آزمایش دادن، همواره سطح کلسترول را چک کنید.
آشنایی با کسترول، وظیفه‌ای که بر عهده دارد و همچنین میزان نرمال این ماده در بدن به شما کمک می‌کند بتوانید آزمایش خون خود را به‌راحتی مطالعه کنید. البته بهترین کار مراجعه به پزشک است. بااین‌حال در ادامه اطلاعات لازم را در اختیار شما قرار می‌دهیم.
کلسترول خون چیست؟
کلسترول ماده‌ای چربی‌شکل بوده که وجود آن در بدن برای تولید استروئیدها، هورمون‌های جنسی، اسیدهای صفراوی و غشاهای سلولی ضروری است. بااین‌حال کلسترول، به‌عنوان لیپید اصلی بیماری آرترواسکلروزی عروق شناخته می‌شود.
مقدار کلسترول در یک فرد ممکن است به‌صورت روزانه تا 15درصد تغییر کند. یک تفاوت 8درصدی در همان روز مشخص می‌شود. از مواردی که بر این سطوح تاثیر می‌گذارند می‌توان به تغییرات وضعیتی اشاره کرد.
زمانی که افراد در وضعیت خوابیده قرار می‌گیرند، سطح کلسترول تا 15درصد نیز کاهش پیدا می‌کند. به همین دلیل معمولا بیماران بستری در بیمارستان نسبت به بیماران سرپایی، سطح کلسترول پایین‌تری دارند.
لیپوپروتئین‌ها، پروتئین‌های خونی هستند که وظیفه اصلی آن‌ها انتقال کلسترول، تری‌گلیسریدها و سایر چربی های غیرمحلول است. از این مواد به‌عنوان ابزاری برای مشخص کردن سطح لیپیدهای درون جریان خون استفاده می‌شود. لیپوپروتئین‌ها را معمولا توسط چگالی اندازه‌گیری‌شده آن‌ها طبقه‌بندی می‌کنند.
انواع لیپوپروتئین ها
برای اینکه بتوانید آزمایش کلسترول خون را بخوانید باید انواع لیپوپروتئین‌ها را بشناسید. همچنین با اطلاع از وظایف هرکدام، تا حدودی از مفید بودن یا زیان‌رسان بودن آن‌ها آگاه می‌شوید. این موارد عبارت‌اند از:
- شیلومیکرون‌ها: این نوع لیپوپروتئین، تری‌گلیسریدها را (چربی) از روده به کبد، ماهیچه اسکلتی و بافت چربی منتقل می‌کنند.
- لیپوپروتئین‌های با چگالی خیلی پایین (VLDL): این مواد، تری‌آسیل گلیسرول (تازه ساخته‌شده) را از کبد به بافت چربی، حمل می‌کنند. سطح بالای این لیپوپرتئین، باعث تجمع پلاک در شریان‌ها می‌شود و این‌رو خطرناک است.
- لیپوپروتئین‌های با چگالی متوسط (IDL): این مواد بین VLDL و LDL قرار می‌گیرند. معمولا این نوع لیپوپروتئیین را نمی‌توان در خون شناسایی کرد.
- لیپوپروتئین های با چگالی پایین (LDL): وظیفه این مواد، حمل کلسترول از کبد به سلول‌های بدن است. معمولا آن را به‌عنوان لیپوپروتئین (کلسترول بد) معرفی می‌کنند و عامل اصلی انسداد شریان‌ها است.
- لیپوپروتئین‌های با چگالی بالا (HDL): این مواد کلسترول را از بافت‌های بدن (اندوتلیوم عروقی) جمع‌آوری می‌کنند و سپس آن را به کبد بر می‌گردانند. برداشتن لیپیدها از اندوتلیوم که به آن انتقال معکوس کلسترول می‌گویند، اثر حفاظتی علیه بیماری قلبی به‌وجود می‌آورد. به همین دلیل HDL را لیپوپروتئین یا کلسترول خوب معرفی می‌کنند.
آشنایی با تری گلیسرید در آزمایش کلسترول خون
در آزمایش چربی خون، بخشی از آن به اندازه‌گیری گلیسرید اختصاص داده می‌شود. درخصوص این مواد باید گفت TG ها شکلی از چربی در جریان خون هستند.
انتقال TG ها در بدن توسط لیپوپروتئین‌های با چگالی خیلی پایین (VLDLs) و لیپوپروتئین‌های با چگالی پایین (LDLs) انجام می‌شود. کبد، تری‌گلیسریدها را با استفاده از گلیسرول تولید می‌کند. این مواد معمولا به بلوک‌های ساختمانی تشبیه می‌شوند.
تری گلیسریدها منبعی هستند که انرژی در آن‌ها ذخیره می‌شود. زمانی که سطح TGها در خون افزایش پیدا کند، این مواد در بافت‌های چرب رسوب داده می شوند.
تری گلیسریدها بخش زیادی از چربی موجود در بدن را تشکیل می‌دهند. همچنین این مواد قسمتی از آزمایش خون هستند تا با استفاده از آن‌ها بتوان کلسترول خون و لیپوپروتئین‌ها را بررسی کرد. پروفایل لیپیدی یا همان آزمایش، برای بررسی خطر بیماری کرونری و عروقی اهمیت بسیار زیادی دارد.
نتایج آزمایش خون چه معنایی دارند؟
برای اینکه آزمایش خون را مطالعه کنید و از میزان کلسترول اطلاع یابید، می‌توانید از اطلاعات تصویر زیر استفاده کنید. اما به‌طور کلی باید گفت بالا بودن سطح HDL و پایین بودن سطح LDL، خبر از سلامتی شما می‌دهد.
چه افرادی باید آزمایش کلسترول خون دهند؟
همه افراد می‌توانند برای حفظ سلامت خود آزمایش خون دهند و سطح کلسترول را بررسی کنند. بااین‌حال افرادی که در خانواده خود سابقه بیماری قلبی دارند یا شرایط زندگی آن‌ها مطلوب نیست، باید حتما این آزمایش را انجام دهند. به‌طور کلی از این دسته افراد باید به گروه‌های زیر اشاره کرد:
- مبتلایان به دیابت نوع 2
- فشار خون بالا
- عدم تحرک و فعالیت کافی
- رژیم غذایی حاوی موادی با چربی اشباع‌شده
- افراد دارای اضافه‌وزن
- افراد سالمند
شرایط پیش از آزمایش کلسترول خون
اگر می‌خواهید نتیجه آزمایش شما دقیق باشد، باید حداقل 9 تا 12 ساعت پیش‌از آن چیزی نخورید. به همین دلیل معمولا از افراد درخواست می‌شود در صبح، زمانی که ناشتا هستند، به آزمایشگاه مراجعه کنند و نتیجه دقیقی از آزمایش خود ببیند.
جمع‌بندی
کلسترول خون ماده‌ای ضروری محسوب می‌شود که در مدل‌های مختلف در بدن وجود دارد. زمانی که آزمایش دهید انواع لیپوپروتئین‌ها و تری‌‌گلیسریدهای بدن اندازه‌گیری می‌شوند. اگر میزان DLD پایین و HDL بالا بود، یعنی سطح کلسترول خون شما طبیعی و خوب است در غیر این صورت باید در سبک زندگی و رژیم غذایی خود تغییر به‌وجود بیاورید.
