تست CPK یکی از بهترین آزمایش‌هایی است که می‌تواند عملکرد و سلامت اندام‌هایی مثل مغز، قلب و حتی ماهیچه‌های اسکلتی را بررسی کند. در واقع تکنسین با استفاده از کیت CPK، می‌تواند مقدار کراتین فسفوکیناز را اندازه‌گیری کند.
آنزیم CPK نقش بسیار مهمی در 3 ارگان قلب، ماهیچه‌ها و مغز ایفا می‌کند. تغییراتی که در میزان این آنزیم در خون ایجاد می‌شود، می‌تواند نمودی از بروز مشکل و آسیب در چنین ارگان‌هایی باشد. با ما همراه باشید تا در این مقاله بیشتر به بررسی چنین تست‌هایی بپردازیم.
تست CPK چیست؟
همان‌طور که گفته شد، آنزیم کراتین فسفوکیناز نقش مهمی در بخش‌های مختلف ایفا می‌کند و درصورت بالارفتن میزان آن در خون، می‌تواند نشانگر بروز آسیب به سلول‌های این ارگان‌ها باشد. به همین دلیل، امروز خیلی از پزشکان برای بررسی و ارزیابی آن، از تست‌های CPK کمک می‌گیرند.
در واقع این آزمایش می‌تواند به‌خوبی مقدار آنزیم کراتین فسفوکیناز را به‌دست آورد و پزشک با مقایسه مقدار آن با محدوده طبیعی، به وجود مشکل پی ببرد. توجه داشته باشید، مقدار چنین آنزیمی معمولا هنگام واردشدن آسیب به سلول‌های مغز، قلب و ماهیچه در خون بالا می‌رود.
در واقع، سلول‌ها زمانیکه دچار مشکل و آسیب می‌شود، چنین آنزیمی را از خود رها می‌کند و کراتین فسفوکیناز در ادامه وارد خون خواهد شد. در این شرایط، با توجه به بالابودن رقم نتیجه تست CPK، پزشک می‌تواند احتمال بروز مشکل در چنین ارگان‌هایی را بررسی کند.
افزایش میزان کراتین فسفوکیناز در تست CPK نشانه چیست؟
باید به این موضوع توجه داشت که نتیجه چنین آزمایشی باید با توجه به علائم و شرایط بالینی بیمار بررسی شود در واقع، نتیجه آن بدون درنظرگرفتن شرایط بالینی، ارزش خاصی نخواهد داشت. در برخی بیماری‌های مرتبط با قلب، بافت عضلانی و مغز، مقدار کراتین فسفوکیناز بالا گزارش می‌شود.
به‌عنوان مثال، در لوپوس مقدار این آنزیم در خون بالا می‌رود. درصورتی‌که پزشک شرایط و علائم بالینی را چک کرده باشد، بعد از بررسی نتیجه آزمایش و بالابودن مقدار کراتین فسفوکیناز، راحت‌تر می‌تواند تشخیص نهایی خود را ارائه کند. چراکه به‌دلیل التهاب ماهیچه در این بیماری، چنین اتفاقی رخ می‌دهد.
البته، مقدار آنزیم کراتین فسفوکیناز در تست CPK، می‌تواند به‌دلایل فیزیولوژیک نیز بالا برود. این یعنی همیشه بالارفتن مقدار آن نشان‌دهنده وجود پاتولوژی و بیماری نخواهد بود. برای مثال، خیلی از اوقات پس از فعالیت‌های سنگین ورزشی، مقداری CPK از ماهیچه‌ها ترشح می‌شود و سبب چنین نتیجه‌ای در آزمایش خواهد شد.
در چنین مواقعی، پزشک از بیمار می‌خواهد چند روزی را استراحت و سپس برای انجام دوباره تست CPK مراجعه کند. در این‌گونه مواقع، معمولا مقدار کراتین فسفوکیناز به محدوده طبیعی باز می‌گردد. اما اگر بعد از استراحت، هنوز هم مقدار CPK بالا باشد، پزشک باید سایر آزمایش‌های مکمل را تجویز کند تا علت اصلی ترشح بیشتر این آنزیم مشخص شود.
علاوه‌بر این، مصرف داروهای مختلف می‌تواند اثرات متفاوتی روی میزان آنزیم CPK در خون بگذارد. به‌عنوان مثال، استاتین یکی از مواردی است که می‌تواند مقدار CPK را داخل خون بالا ببرد. در این شرایط، اگر بیمار اطلاعات کاملی به پزشک نداده باشد، احتمال خطا در تشخیص وجود دارد.
نحوه اندازه‌گیری و استفاده از تست CPK
به‌طور معمول، برای اینکه بتوان مقدار چنین آنزیمی را داخل خون اندازه گرفت، نیاز به تهیه نمونه خون است. برای این کار، معمولا از ورید بازوی فرد، مقدار کافی نمونه گرفته می‌شود و برای انجام سایر پروسه‌های آزمایش، آماده خواهد شد.
معمولا بیمارانی که در بیمارستان بستری هستند، مشکلات حادتری دارند. به همین دلیل، از آن‌ها هر 2 یا 3 روز، چنین تستی گرفته خواهد شد. تکنسین درصورتی‌که تغییرات زیادی در مقدار آنزیم مشاهده کند، آن را گزارش کرده و در تشخیص نهایی موثر است.
با توجه به تداخل برخی داروها در نتیجه آزمایش، تکنسین باید به‌خوبی با آن‌ها آشنایی داشته باشد و از بیمار درباره مصرف چنین داروهایی سوال کند. در ادامه، برخی دیگر از مواردی که می‌تواند در نتیجه آزمایش تداخل ایجاد کند را بیان می‌کنیم:
- آمفوتریسین B
- کوکائین
- دگزامتازون
- داروهای فیبرات
- الکل
توجه داشته باشید، امروز برای اینکه بتوان منبع آسیب را به‌خوبی تعیین کرد، از آزمایش‌های ایزوآنزیم CPK کمک گرفته می‌شود. کراتین فسفوکیناز یک، 2 و 3، به‌ترتیب در مغز، قلب و ماهیچه اسکلتی یافت می‌شود و درصورت مشاهده افزایش هریک، می‌توان به‌طور دقیق مشخص کرد که آسیب در کدام ارگان اتفاق افتاده است.
جمع‌بندی
تست CPK یک آزمایش ارزشمند است که امروز می‌توان به‌کمک آن، به وجود مشکل در بافت‌های مغز، قلب و ماهیچه‌های اسکلتی پی برد. دقت داشته باشید، برای تشخیص نهایی مشکل و آسیب واردشده، باید علائم بالینی بیمار هم درنظر گرفته شود. در غیر این صورت، تشخیص از ارزش کافی برخوردار نخواهد بود و ممکن است سبب طرح درمان اشتباه شود.
همچنین، تست‌های ایزوآنزیم‌های CPK می‌تواند به تشخیص دقیق‌تر محل آسیب‌دیده کمک کند. دقت داشته باشید، درصورت مصرف داروهایی مثل دگزامتازون، آمفیتریسین B و حتی الکل، امکان تداخل در نتیجه نهایی تست وجود دارد. همچنین، فعالیت سنگین می‌تواند سبب بالارفتن مقدار CPK شود.
