CK MB یا همان کراتین کیناز، یکی از آنزیمهای ضروری در سلول‌های قلبی است که درصورت بالا یا پایین‌رفتن مقدار آن در خون، مشکلات بسیار جدی برای فرد ایجاد خواهد شد. دقت داشته باشید، کراتین کیناز خود شامل چندین ایزوآنزیم است.
کراتین کیناز MB یکی از مهم‌ترین ایزوآنزیمهای آن محسوب می‌شود و می‌تواند عملکردهای زیادی در سلول‌های قلبی انجام دهد. توجه داشته باشید، دیگر ایزوآنزیمهای آن در سلول‌های سایر ارگان‌های بدن وجود دارد. در ادامه با ما همراه باشید تا با نحوه اندازه‌گیری کراتین کیناز MB آشنا شوید.
تست CK MB چیست؟
آیزوآنزیمی از کراتین کیناز که معمولا به‌مقدار کم در خون وجود دارد، MM نام دارد. دقت داشته باشید، دیگر ایزوآنزیم کراتین کیناز که اصلا در خون یافت نمی‌شود، BB است. CK MB نیز تقریبا در خون وجود ندارد و صرفا زمانی مقدار آن بالا خواهد رفت که سلول‌های قلبی دچار آسیب شده باشد.
ذکر این نکته نیز لازم است که مقدار کراتین کیناز MB تنها درصورتی بالا خواهد رفت که آسیب جدی به سلول‌های قلبی وارد شود. همچنین، توجه داشته باشید که مقداری از این ایزوآنزیم در سلول‌های اسکلتی بدن تولید می‌شود.
یکی از آزمایش‌هایی که می‌توان برای اندازه‌گیری تمام انواع ایزوآنزیمهای کراتین کیناز استفاده کرد، تست CK است. البته مشکل چنین تستی این خواهد بود که مقدار کلی تمام ایزوآنزیم‌‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. در واقع، پزشک نمی‌تواند تشخیص دهد که مقدار کدام‌یک افزایش یافته است.
برای اینکه بتوان به‌صورت اختصاصی‌تر ایزوآنزیمهای مختلف و به‌خصوص کراتین کیناز MB را اندازه گرفت، از تست‌های دیگری استفاده می‌شود. تست کراتین کیناز MB یکی از این موارد است که می‌تواند به‌خوبی برای اندازه‌گیری چنین ایزوآنزیمی به‌کار گرفته شود.
با توجه به ترشح این آنزیم در سلول‌های قلبی و اسکلتی، درصورت تغییر مقدار آن در خون می‌توان به‌وجود مشکل و آسیب در آن‌ها پی برد. در واقع زمانی‌که در تست کراتین کیناز MB، مقدار این ایزوآنزیم بالا باشد، به‌احتمال خیلی زیاد آسیب جدی به چنین سلول‌هایی وارد شده است.
چه زمانی از تست کراتین کیناز MB استفاده می‌شود؟
برای اینکه پزشک متوجه شود افزایش میزان کراتین کیناز در خون بهدلیل بروز مشکلات قلبی و حتی اسکلتی است، از تست CK MB استفاده می‌کند. معمولا زمانی پزشک این تست را برای بیمار خود تجویز می‌کند که فرد با علائمی همراه باشد.
به‌عنوان مثال، درصورتی‌که فرد با علائمی مثل درد قفسه سینه همراه باشد، به احتمال زیاد مشکل مرتبط با سیستم قلبی و عروقی او بوده و به همین دلیل نیاز است تست کراتین کیناز MB تجویز شود. همچنین، ممکن است فرد با علائم دیگری مثل تهوع، سرگیجه، خستگی شدید و حتی تنگی نفس همراه باشد.
البته دقت داشته باشید که امروز بیشتر از آزمایش تروپونین برای ارزیابی سلامت قلب و بروز مشکلات مرتبط با آن استفاده می‌شود. بااین‌حال، خیلی از اوقات ممکن است چنین آزمایشی دردسترس نباشد و پزشک مجبور شود از تست کراتین کیناز MB کمک بگیرد.
نتایج تست CK MB چه چیزی را نشان می‌‌دهد؟
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، به‌طور معمول شناسایی ایزوآنزیم MB در خون سخت بوده و مقدار آن ناچیز است. اگر نتیجه تست فرد افزایش میزان کراتین کیناز MB بوده و در کنار آن علائمی مثل درد قفسه سینه مشاهده شود، تشخیص به‌احتمال زیاد، حمله قلبی در روزهای اخیر است.
همچنین، در این روزها میزان کراتین کیناز MB نسبت به کل انواع ایزوآنزیمهای آن ارزیابی می‌شود. درصورتی‌که مقدار MB نسبت به کل CK اندازه‌گیری‌شده بیشتر از 3 باشد، مشکل مربوط به سلول‌های قلبی است. اما اگر مقدار آن کمتر از این عدد باشد، سلول‌های اسکلتی دچار آسیب شده است.
دقت داشته باشید، افزایش میزان CK MB در آزمایش‌های انجام‌شده، نشان‌دهنده هرگونه آسیب به سلول‌های قلبی است. این آسیب‌ها می‌تواند شامل مواردی مثل کاهش اکسیژن، التهاب و ضربه فیزیکی باشد. ذکر این نکته لازم است که افزایش مقدار کراتین کیناز MB، می‌تواند مرتبط با جراحی‌های قلب نیز باشد.
با توجه به اینکه همیشه افزایش میزان کراتین کیناز MB نشانه آسیب نیست، در هنگام تشخیص باید به چنین موضوعی توجه شود. دقت داشته باشید، گاهی اوقات علاوه‌بر آسیب‌های قلبی، ممکن است دراثر نارسایی کلیوی مقدار این آنزیم افزایش پیدا کند.
از دیگر مشکلاتی که می‌تواند سبب بالارفتن مقدار این ایزوآنزیم شود، بیماری‌های مزمن عضلانی است. به‌عنوان مثال، درصورتی‌که سطوح هورمون‌های تیروئیدی T3 و T4 پایین بیاید، می‌تواند روی عملکرد عضلات اثر بگذارد و سبب تغییر در نتایج تست کراتین کیناز شود.
جمع‌بندی
CK MB یکی از آنزیم‌هایی بوده که معمولا مقدار آن در بدن بسیار ناچیز است و صرفا درصورت بروز مشکل و واردشدن آسیب به سلول‌های قلبی و عضلات اسکلتی، مقدار آن بالا می‌رود. دقت داشته باشید، این تست معمولا درصورت مشاهده علائم بالینی برای بیمار تجویز می‌شود.
درصورتی‌که فرد از علائمی مثل تنگی نفس، خستگی شدید و تهوع برخوردار و نتیجه تست وی بالا باشد، احتمال واردشدن آسیب به سلول‌های قلبی زیادی است. البته گاهی ممکن است دراثر بروز مشکل در ارگان‌های دیگر مثل تیروئید، نتیجه تست مثبت شود. در این شرایط، علت اصلی واردشدن آسیب به سلول‌های اسکلتی خواهد بود.
